ТОРМЫШ — ҮЗЕ ИҖАТ
Зал елый, мин дә елыйм… “Хатын-кызлар клубка җыйналалар да,”Бибинур җырласын”, диләр. Сибгат Хәкимнең “Юксыну” җырын җырлый иде ул. Кайдан килгәндер аңа аның кадәр моң, ул җырлый башласа, җан меңгә теленә. Аңа кушылып зал елый, мин дә елыйм… Шул җырны әле дә күз яшьсез тыңлый алмыйм”, — дип күз яшен сөртә Әтнә районының Түбән …
Без икебез ике планетадан, Капма-каршы ике дөнья без. Аерым-аерым түгел, икәү бергә Бер җиһанга ничек сыйганбыз?!
Кошлар — аларда да кеше язмышлары Барын күреп торганнан соң шундый нәтиҗәгә киләсең, һәм тик торганда түгел. Кошлар белән әллә ни булды быел: башта килми аптыраттылар, нилектән икән дип юксына башладык үзләрен, алардан башка да тормышыбызның бер чите китек икән. Соңарак калып булса да килделәр матуркайлар, дөньябыз түгәрәкләнгән күк булды. Рәхәтләнеп сайрауларын тыңладык. …
Төрмә мине кеше итте, сабак бирде…Ул сөйли дә сөйли, ә мин авыз ачып тыңлап утырам. Өмет белән өметсезлек арасында тилмергән, җавапсыз сагыштан арган, билгесезлек белән сыналган әңгәмәдәшемнең язмышы йокыдан уяткандай булды. Сүрия МИНГАТИНА Мин кеше үтердем… — Булган хәл Көчлегә сабак бирә Озак уйланып йөрдем. Мең кат чагыштырдым. Язмыш микән …
Яшәр идем җирдә озак-озак Яшәүләрнең чиге булмаса. Ходай беркөн өметләрне кисеп, Гомеремә нокта куймаса.
Чыгарылыш кичэсеннэн кайтып килгэндэ Земфиранын башына сугып мингерэйттелэр. Арттан килеп суккан бэндэнен кем икэнен купме эзлэсэлэр дэ таба алмадылар…
Әтиемне төштә күрдем: Кара төндә ак күлмәктән каршы килә. Ә мин торам баткаклыкта чыгалмыйча, артка юл юк, алда – текә…
Язмыш кырыс — дуслар китә. Балаларны ятим итә. Яшәү-үлем чиген үтү өчен Бер хәлиткеч мизгел җитә!
Беренче тапкыр тере немецны 13 яшемдә Арчага ат белән керосин ташыганда күрдем. 1943 нче ел булгандыр. Арча тавы бик биек иде элек, әнә шул таудан ат чанасына мичкә салып су ташыйлар иде алар.